Moskva

	Moskva
Флаг[d]	Герб[d]
	Moya Moskva[d]
	55°45′21″ с. ш. 37°37′04″ в. д.GЯO
Valdkund	Venäma
Губернатор	Sergei Sobjanin[d]
Istorii i geografii
Pind	2562 ± 1;
Korktuz'	156
Aigvö	MSD[d], UTC+3[d] и Europe/Moscow[d]
Ekonomik
Eläjad
Eläjad	▲13 300 000 чел. (2025);
Lugun identifikatorad
Kod ISO 3166-2	RU-MOW
Код ОКАТО	45000000000
Telefonan kod	495 и 499
Počtan indeksad	101001–135999
-
	Oficialine sait(ven.) (angl.)
	lugeda • diskussii • redaktiruida

Tarbhaine lehtpol'

Anglijankel'ne tarbhaine lehtpol'

Moskv (venäkelel: Москва [mɐˈskva]) om Venälaižen Federacijan pälidn, federaližen alištusen lidn da vägilidn. Moskv om Venälaižen Federacijan da Evropan kaikiš suremb lidn ristituiden lugun mödhe: vn 2018 1. päival vilukud Moskvan eläjiden lugu om 12 506 468 eläjad. Lidn om Moskvan aglomeracijan keskuz (enamba 16,7 mln rist. vl 2016). Moskv mülüb Man 10 kaikiš järedambiden lidnoiden nimikirjuteshe.

Lidn om Federaližen Keskuzümbrikon administrativine keskuz, mugažo Moskvan agjan üks' administrativižiš keskusišpäi (iče Moskv ei mülü sihe agjaha).

Keled

Valdkundkel' om üks'jäine — venäkel'.

Istorii

Jurii Dolgorukii-ruhtinaz pani Moskvan lidnan alust vodel 1147. Jäl'ghepäi lidn oli Suren Moskvan Ruhtinazkundan, Venälaižen kunigazkundan (1389−1713), Venälaižen Imperijan (1728−1732), Nevondkundaližen Venäman (vspäi 1918) da NSTÜ:n istorine pälidn. Vspäi 1991 Moskv om nügüdläižen Venäman pälidnaks.

Moskv om olmas nügüdläižiš röunoiš vs 2012 heinkun 1. päiväspäi.

Moskvan Päkäskuz^[2] om vahvištadud vn 1995 28. päiväl kezakud da om väges nügüd' äiluguižidenke vajehtusidenke.

Geografijan andmused

Moskvan sijaduz om Päivnouzmaižen Evropan alangišton keskuses, Okan i Moskvanjogen keskjoksmusen molembil randoil.

Lidn-region röunatab Kalugan agjanke suvipäivlaskmas, om ümbärtud Moskvan agjal toižiš polišpäi. Moskv om valdmererandatoi.

Pind om 2 561 km², sidä kesken koumandez' (870 km²) sijadase Moskvan ümbärten südäimes. penzhišt ottas 343 km² ümbärten südäimes, mugažo om äi tahoid uziš rajoniš. Kaik joged mülüdas Moskvanjogen basseinha, sidä kesken Jauz, Shodn', Setun', Pahr da toižed. Enamba 20 sildad om saudud päliči Moskvanjoges lidnan röunoiš. Läz 400 uitoid om Moskvas.

Reljef om kukhikaz. Kaikiš korktemb čokkoim om Lämän Stanan ülüden pä, se sijadase Moskvan ümbärten suvipäivlaskmas sen südäimes (255 m). Kaikiš alahaižemb om Moskvanjogen kendäk päivnouzmas (114 m).

Klimat om ven kontinentaline. Heinkun keskmäine lämuz om +19 C°, vilukun da uhokun lämuz om −6 C°. Voden keskmäine lämuz om +6 C°. Paneb sadegid 600..800 mm vodes, enamba kezakus-redukus.

Londuseližed varad oma sauvondmaterialad (saved, letked), reskvezi.

Tobmuz

Fail:Municipality Duma Moscow Russia.jpg

Moskv-lidnan Duman ištundsija.

Sergei Sobänin radab lidnan pämehen vs 2010 redukun 21. päiväspäi. Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks, strokuiden lugu om röunatusita. Lidnan pämez' om mugažo Moskvan ohjastusen pämez', hän märičeb sen strukturad i paneb Ohjastusen ministrid da toižid ühtnijoid radnikusile. Moskvan prefekturiden pämehed taughudas ohjastusen rados ministriden rangas.

Moskvan üks'kodine parlament om Lidnan Dum. Kaik rahvaz valičeb sen 45 ezitajad videks vodeks. Aleksei Šapošnikov radab Duman ezimeheks vs 2014 sügüz'kun 24. päiväspäi.

Radonoigendai tobmuz om Moskvan Ohjastuz. Lidnan departamentad, ohjandused, komitetad, laudkundad da inspekcijad alištudas Ohjastusele.

Vn 2013 8. päiväl sügüz'kud valitihe lidnan pämest, nügüdläine mer sai vägestust ezmäižel tural (51,37% änid) da radab kahtenden strokun. Lidnan Duman ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2014 14. päiväl sügüz'kud (6. kucund).

Ičeze administrativiž-territorialine jagand, lidnanznam, flag da gimn oma Moskval. Venäman federaližed valdkundaližed aluzkundad sijadasoiš Moskvas (vaiše üks' niiden erind — Venälaižen Federacijan konstitucine käskuzkund — sijadase Piteriš), mugažo sijaližen tobmuden aluzkundad da verhanmaiden sur'oigenduzkundad.

Administrativine jagand

Moskvan administrativine jagand.

Moskv jagase 12 ümbrikoks:

Keskuzümbrik
Pohjoine
Pohjoižpäivnouzmaine
Päivnouzmaine
Suvipäivnouzmaine
Suvine
Suvipäivlaskmaine
Päivlaskmaine
Lodehline
Zelenogradan
Troickan
Uden Moskvan

Ümbrikod alajagasoiš rajonihe päiči Troickan i Uden Moskvan ümbrikoiš. Kaik om 125 rajonad. Troickan da Uden Moskvan ümbrikod mülütadas 21 kundad, ned — 289 žilod da küläd.

Nell' südäilidnad sijadasoiš rajoniš: Moskovskii, Ščerbink, Troick.

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 11 503 501 ristitud^[3], sidä kesken 24 vepsläšt^[4]. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'. Läz kaik eläjad oma lidnalaižed (99%).

Rahvahad (enamba 0,3% vl 2010): azerbaidžanlaižed — 0,5%, evrejalaižed — 0,5%, gruzijalaižed — 0,3%, uzbekalaižed — 0,3%, toižed rahvahad — 3,5%, rahvahuden ozutandata — 5,8%.

Mel'heižtahod

Moskv om Venäman znamasine turistine keskuz. Moskvan Kreml' da Rusked torg, toižed kul'turan da arhitekturan muštpachad mülüdas UNESCO:n Mail'man jäl'gusen nimikirjuteshe.

Transport

Moskv om jalos znamasine transportsol'm. Kaik om 6 lendimportad lidnas, 9 päraudtestancijad, 3 jogiportad. Moskvan metropoliten radab pälidnas (vl 2018 om 14 jonod, 214 stancijad, 365 km raudted). Mugažo avtobusad, trolleibusad, tramvaid, lidnelektrojonused da taksid oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes. Moskvan ümbärte oli lidnan röunaks vhesai 1980.

Sport

1980. vodel Kezaolimpižed vändod mäniba Moskvas.

Galerei

Pühän Vasilijan päjumalanpert'
Bol'šoi Teatr
Hristos-Sündun päjumalanpert'
Spasskai-čuhunduz
Moskv-Siti vl 2016

Moskvanjogen nägu.

Tetabad ristitud

Sündnuded

Aleksei da Vasilii Berezuckijad (sünd. 1982) — Venäman futbolistad, vellesed-kaks'jaižed.
Polina Gagarina (sünd. 1987) — Venäman pajatai naine.
Glük'oZa (Natal'ja Čistäkova-Ionova) (sünd. 1986) — Venäman kinoaktris da estradan pajatai naine.
Batu Hasikov (sünd. 1980) — Venäman kikbokser, enzne Kalmikijan parlamentan ezitai (2008−2012).
Andrei Makarevič (sünd. 1953) — Nevondkundaližen Ühtištusen i Venäman bard, pajatai mez', muzikankirjutai, pirdai da TV-vedai.
Dmitrii Malikov (sünd. 1970) — Nevondkundaližen Ühtištusen i Venäman pajatai mez' da muzikankirjutai.
Andrei Mironov (1941−1987) — oli Nevondkundaližen Ühtištusen kinon akt'or da pajatai.
Nüša (Nüša Šuročkina) (sünd. 1990) — Venäman pajatai naine.
Alla Pugačova (sünd. 1949) — Nevondkundaližen Ühtištusen i Venäman estradan pajatai naine da prodüser.
Aleksandr Puškin (1799−1837) — oli Venälaižen imperijan runokirjutai da kirjutai.

Elänuded

Anatolii Papanov (1922−1987) — oli Venäman akt'or.

Homaičendad

Irdkosketused

Tobmuz

Moskv-lidnan pämehen da ohjastusen oficialine sait (mos.ru). (ven.) (angl.)
Moskv-lidnan Duman oficialine sait (duma.mos.ru). (ven.) (angl.)

Toižed

Moskvan rahvahidenkeskeine portal (moscow.ru). (ven.) (angl.) (saks.) (fr.) (isp.) (kit.)
Moskv, kudambad ei ole jo. Istoriž-kul'turine projekt (moskva.kotoroy.net). (venäkelel)
Moskvan uzištused (msk.newsru.com). (venäkelel)

Moskva Vikiaitas

	Venäman Federacijan subjektoiden pälidnad
	Abakan \| Alauz'lidn \| Anadir' \| Arhangel'sk \| Astrahan' \| Barnaul \| Belgorod \| Birobidžan \| Blagoveščensk \| Bränsk \| Čeboksarad \| Čeläbinsk \| Čerkessk \| Čit \| Elist \| Gatčin \| Gorno-Altaisk \| Groznii \| Habarovsk \| Hanti-Mansiisk \| Irkutsk \| Iževsk \| Ivanovo \| Jakutsk \| Jaroslavl' \| Jekaterinburg \| Joškar-Ola \| Kaliningrad \| Kalug \| Kazan' \| Kemerovo \| Kirov \| Kizil \| Kostrom \| Krasnodar \| Krasnojarsk \| Kurgan \| Kursk \| Lipeck \| Magadan \| Magas \| Mahačkal \| Maikop \| Moskva \| Murmansk \| Nal'čik \| Nar'jan Mar \| Novosibirsk \| Omsk \| Orel \| Orenburg \| Penz \| Perm' \| Petropavlovsk Kamčatkal \| Petroskoi \| Piter \| Pskov \| Rostov Donal \| Räzan' \| Salehard \| Samar \| Saransk \| Saratov \| Siktivkar \| Simferopol' \| Sevastopol' \| Smolensk \| Stavropol' \| Sur' Novgorod \| Suvisahalinsk \| Tambov \| Tomsk \| Tul \| Tver' \| Tümen' \| Ufa \| Ulan Ude \| Uljanovsk \| Vladikavkaz \| Vladimir \| Vladivostok \| Volgograd \| Vologd \| Voronež

	Evropan pälidnad
	Afinad \| Amsterdam \| Andorr la Vel'j \| Baku \| Belgrad \| Berlin \| Bern \| Bratislav \| Brüssel' \| Budapešt \| Buharest \| Dublin \| Hel'sinki \| Jerevan \| Kijev \| Kišinöv \| Kopenhagen \| Lissabon \| London \| Lüblän \| Lüksemburg-lidn \| Madrid \| Minsk \| Monako \| Moskva \| Nikosii \| Oslo \| Pariž \| Podgoric \| Prag \| Reikjavik \| Rig \| Rim \| San Marino-lidn \| Sarajevo \| Skopje \| Sofii \| Stokhol'm \| Zagreb \| Tallidn \| Tbilis \| Tiran-lidn \| Vaduc \| Vallett \| Varšav \| Vatikan \| Ven \| Vil'nüs

Nece kirjutuz Vepsän Vikijas: Москв.

[_3a9cd5b86e2c217d-1] ttps://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/europe

[2] Moskvan Päkäskusen tekst. — Constitution.garant.ru. (ven.)

[3] Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (gks.ru). (ven.)

[4] Население коренных малочисленных народов Российской Федерации по родному языку по отдельным субъектам (Venälaižen Federacijan igähižiden vähäluguižiden rahvahiden ristitišt mamankelen da subjektan polhe) // Rosstat (gks.ru). — Lp. 21. (ven.)

[Архангельская_область_(входит_в_состав)-5] В составе Arhangel'skan agj.

[Тюменская_область_(входит_в_состав)-6] ¹ ² В составе T'umenin agj.

[1]

[2]

[3]

[4]

[1]

[2]

D • R Moskv
Ümbrikod:	Keskuzümbrik \| Pohjoižpäivnouzmaine \| Päivnouzmaine \| Suvipäivnouzmaine \| Suvine \| Suvipäivlaskmaine \| Päivlaskmaine \| Lodehline \| Pohjoine \| Zelenogradan \| Troickan \| Uden Moskvan
Lidnad:	Moskovskii \| Ščerbink \| Zelenograd \| Troick

Valdkundad		Adigejan Valdkund Altajan Valdkund Baškortostanan Valdkund Bur'atian Valdkund Dagestanan Valdkund Doneckan Rahvahaline Valdkund Ingušetian Valdkund Kabardino-Balkarian Valdkund Kalmikian Valdkund Karačajevo-Čerkeskijan Valdkund Karjalan Valdkund Komin Valdkund Kriman Valdkund Luganskan Rahvahaline Valdkund Marii Elan Valdkund Mordovian Valdkund Sahan Valdkund Pohjoiž-Osetian Valdkund Tatarstanan Valdkund Tivan Valdkund Udmurtian Valdkund Hakasian Valdkund Čečn'an Valdkund Čuvašian Valdkund
Agjad	Altajan agj Zabaikalan agj Kamčatkan agj Krasnodaran agj Krasnojarskan agj Permin agj Primoran agj Stavropolin agj Habarovskan agj
Agjad	Amuran agj Arhangel'skan agj Astrahanin agj Belgorodan agj Br'anskan agj Vladimirskan agj Volgogradan agj Vologdan agj Voronežan agj Zaporožjen agj Ivanovan agj Irkutskan agj Kaliningradan agj Kalugan agj Kemerovan agj Kirovskan agj Kostroman agj Kurganan agj Kurskan agj Piterin agj Lipeckan agj Magadanan agj Šablon:Это хорошая статья Moskvan agj Murmanskan agj Nižegorodan agj Novgorodan agj Novosibirskan agj Omskan agj Orenburgan agj Orlovan agj Penzan agj Pskovan agj Rostovan agj R'azanin agj Samaran agj Saratovan agj Sahalinan agj Sverdlovskan agj Smolenskan agj Tambovan agj Tverin agj Tomskan agj Tulan agj T'umenin agj Uljanovskan agj Hersonan agj Čel'abinskan agj Jaroslavlin agj
Lidnad фед. зн.	Moskva Šablon:Это избранная статья Piter Sevastopol'
Avtonomine agj	Jevrejan Avtonomine agj
Avtonomižed ümbrused	Nencan avtonomine ümbruz^[1] hanti-Mansin avtonomine ümbruz — Jugra^[2] Čukotkan avtonomine ümbruz Jamalo-Neneckijan avtonomine ümbruz^[2]
↑ В составе Arhangel'skan agj. ↑ ¹ ² В составе T'umenin agj.