Kizil

Kizil
tuv.: Кызыл
Флаг[d] Герб
51°43′00″ с. ш. 94°27′00″ в. д.
Valdkund	Venäma
Глава	Karim Bailak-oolovich Sagaan-ool[d]
Istorii da geografii
Tegemižen päiv	1914
Pind	97,41
Высота	630
Aigvö	UTC+7:00[d]
Ekonomik
Eläjad
Eläjad	▲130 042 чел. (2024)
Lugud
Telefonan kod	39422
Počtan indeksad	667001–667011
-
Официальный сайт(ven.)
lugeda • diskussii • redaktiruida

Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.

Kizil (tuv.: Кызыл) om lidn da lidnümbrik Sibirin suves. Se om Tuvan Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn.

Mongolijan generaline konsuluz sijadase lidnas.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud venämalaižil vl 1914 kuti Belocarsk-žilo. Vozil 1918−1926 oli sanu Hem-Beldir-nimed, vspäi 1926 om olmas nügüdläiženke nimenke (tuv. Kizil znamoičeb «rusked»). Vspäi 1944 oli mülünu VNFST:n Tuvan avtonomižen agjan pälidnaks.

Geografii

Lidn sijadase tazovaldkundan keskuses, Tuvan katl'uses, 630 m korktusel valdmeren pindan päl. Kaks' joged ühthejokstas lidnan rounoiš: Sur' Jenisei (tuv.: Бии-Хем) da Pen' Jenisei (tuv.: Каа-Хем, Кызыл-Хем). Se om Jenisein joginišk (tuv.: Улуг-Хем). Lähembaižed järedad lidnad oma Minusinsk, Abakan da Černogorsk 390 km lodeheze avtotedme, lähembaine raudtestancii om Minusinskas.

Klimat om terav kontinentaline kuiv. Tal'vel ei olele sulasäd, paneb 10..20 sm lunt. Voib olda pölütorokoid da kovid tulleid semendkus-heinkus. Voden keskmäine lämuz om –0,7 C°, lidnan klimat om tazostadud Edahaižhe Pohjoižhe. Paneb sadegid 236 mm, enamba kezal (137 mm, 33..56 mm kuidme).

Kizil om lidnümbrikon üks'jäine eländpunkt. Lidnümbrikon pind — 200,37 km².

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 109 918 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd' (vl 2021). Tazovaldkundan koumandez eläb Kizilas.

Rahvahad (2010): tuvalaižed — 68,1%, venälaižed — 28,4%, toižed rahvahad — 3,5%.

Edeline lidnan pämez' om Vladislav Hovalig (eloku 2008 — reduku 2018).

Ižanduz da transport

Om kaivuztegimišton edheotandoid lidnan ümbrištos.

Avtobusad da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Avtobusad da jogitransport ühtenzoittas lidnad kaikidenke rajonkeskusidenke. Projektiruidas raudted, linneb Krasnojarskan randan Kuragino-žilospäi.

Regionaline civiline Kizil-lendimport (KYZ / КЫЫ) sijadase lidnan suves, 6 km suvipäivlaskmha lidnan keskusespäi. Tehtas regularižid reisid Tuvan Tazovaldkundan eländpunktoihe.

Galerei

• Рассвет в Кызыле.jpg

  Tazovaldkundan parlamentan i Kizil-lidnan tobmuden aluzkundoiden sauvuz (2016)

• 

  Tuvan Tazovaldkundan Arbitražine käskuzkund (2010)

• 

  «Cečenlig»-pühäpert' (buddizm), vn 2014 nägu

• 

  Sündun Eläbzdusen kafedraline päjumalanpert' (ortodoksine hristanuskond), vn 2017 nägu

• 

  Erižtazoristte «Jenisei»-avtotel (R257) vl 2004

• TuvSU.jpg

  Tuvan valdkundaline universitet (2015)

• День Республики Тыва.jpg

  Tuvan nacionaline muzikaline dramteatr V. Kok-oolan nimed Arat-torgul i Tuvan Tazovaldkundan päivän oigenduz (2017)

• Ярыгин аттыг спортчу комплекс.jpg

  Sportkompleks Jariginan nimed (2013)

• Пятизвездочный отель "Azimut" - Кызыл.jpg

  «Azimut»-adivpert' vl 2018

• 

  Kizil-lendimportan sauvuz vl 2014

Irdkosketused

• Lidnan sijaližen ičeohjastusen aluzkundoiden oficialine portal (mkyzyl.ru). (ven.)