Berlin

Berlin
saks.: Berlin
Флаг[d] Герб[d]
52°31′00″ с. ш. 13°23′00″ в. д.
Valdkund	Saksanma
Глава	Kai Wegner[d]
Istorii da geografii
Tegemižen päiv	1244
Pind	891,12 (2016, 31 tal'vkud 2017)
Высота	34 ± 1
Aigvö	Central European Standard Time (GMT+1)[d]
Ekonomik
Eläjad
Eläjad	▼3 677 472 чел. (30 sügüz'kud 2022)
Lugud
Kod ISO 3166-2	DE-BE
Telefonan kod	030
Počtan indeksad	10115–14199
Avtomašinoiden nomeroiden kod	B
-
Официальный сайт(saks.)
lugeda • diskussii • redaktiruida

Berlin (mugažo saksan kelel, virktas: [bɛɐ̯ˈliːn]) om Saksanman pälidn, kaikiš järedamb lidn Saksanman Federativižes Tazovaldkundas, üks' sen 16 maišpäi.

Megapolisan pind om 891,68 km², se om 14nz' sija federacijanmaiden keskes. Eläjiden lugu om enamb 3,7 millionad ristituid, lidnaglomeracijas — 6,1 mln (vl 2019). Se om kahtenz' lidn Evropan Ühtištuses ristituiden lugun mödhe Londonan jäl'ghe da videnz' lidn pindan mödhe.

Istorii

Läz 1200 vot kaks' torguindlidnad — Köll'n da Berlin — oli nügüd'aigaižen Berlinan sijal. Vodel 1307 lidnad ühtištuiba da tegiba ühthine lidnaline nevondkund (ratuš). Jäl'ghepäi lidn oli Brandenburgan markgrafkundan/kurfürstkundan pälidnan (vodelpäi 1417), Prussijan (vodelpäi 1618) da Saksanman imperijan (vodelpäi 1871) istorižen pälidnan.

Jaltan konferencijan pätandan mödhe jagatihe Berlinad 4 okkupacižhe sektorha. Möhemba 3 sektorad ühtištuiba Päivlaskmpol'žhe Berlinha, kudamb iče mülüi SFT:ha. Vs 1961 elokun 13. päiväspäi Berlinan sein ümbärzi Päivlaskmpol'žen Berlinan. Berlinan sein oli üks' Viluvoinan päsimvolišpäi, muretihe sidä vozil 1989−1990. Germanijan ühtenzoitamižen jäl'ghe vl 1990 ühtenzoittud Berlin om sen pälidnaks, de-fakto vspäi 1999, konz Saksanman parlament da federaližed ministrused sirdihe sihe Bonnaspäi.

Nügüd' Berlin om valdkundan znamasine politine, ekonomine, kul'turine da tedoline keskuz.

Geografijan andmused

Berlinan sijaduz om valdkundan pohjoižpäivnouzmas, Šprejen da Hafelän jogiden randoil, Brandenburgan federaližen man keskuses, kudambha iče lidn ei mülü (vodelpäi 1920). Korktused oma 34..115 m valdmeren pindan päl, lidnan istorine keskuz om saudud alangos.

Klimat om ven. Heinkun lämuz om +19,8 C°, elokun — +19,2 C°, vilukun +0,7 C°. Voden keskmäine lämuz om +9,9 C°. Paneb sadegid 577 mm vodes, läz tazomäras vodes läbi. Tal'vel voib panda lunt.

Berlin jagase 12 ümbrikoks, ned alajagasoiš 96 rajonaks.

Transport

Berlin om mugažo jalos järed transportsol'm. Kaik 12 päraudtestancijad ratas lidnas. Siš om kaks' lendimportad: Berlin-Tegel' (TXL) lidnan lodehes da Berlin-Šönefel'd (SXF) lidnan suvipäivnouzmaiženno röunanno.

Berlinas om kundališt transportad: tramvaid (vspäi 1865), lidnelektrojonusid. Velosipedad oma lujas populärižed. Vodespäi 1902 metropoliten radab lidnas (U-Bahn Berlin, vspäi 2009 om 10 jonod, 173 stancijad, 152 km raudted). Lidnelektrojonusiden verk nimitase S-Bahn Berlin, se om 331 km pitte 166 stancijanke.

Sport

Vodel 1936 Kezaližed Olimpižed vändod oliba Berlinas.

Galerei

• Berlin Mitte by night.JPG

  Berlinan nägu öl

• Berlin, Mitte, Lustgarten, Dom.jpg

  Berlinan päjumalanpert'

• Brandenburger Tor Blaue Stunde.jpg

  Brandenburgan verai

• 

  Raihstag

• 

  Bode-muzei

Irdkosketused

• Lidnan ohjastusen portal (berlin.de). (saks.) (angl.) (fr.) (ital.) (kit.) (pol'š.) (ven.) (turk.)
• Berlinan oficialine venäkel'ne biznes-portal (berlin-russia.net).

	Saksanman federacijanmad da niiden administrativižed keskused
	Alasaksonii (Baden-Vürtemberg (Bavarii (Brandenburg (Joudjaline Ganzejan Bremen-lidn (Gessen (Meklenburg da Ezine Pomeranii (Pohjoine Rein da Vestfalii (Reinland-Pfal'c (Saar (Saksonii (Saksonii-Anhal't (Šlezvig-Gol'štein (Türingii (Erfurt)