Rahvahankeskeine lapsiden kaičemižen päiv

Рувики-späi
Kodvdud kirjutez
Necil sanal oma toižed-ki znamoičendad, kacu Lapsiden kaičendpäiv.
Lapsiden kaičemižen päiv
Lapsed pirdaba Rahvahankeskeižel lapsiden kaičemižen päiväl.
Lapsed pirdaba Rahvahankeskeižel lapsiden kaičemižen päiväl.
Tip

Rahvahankeskeine lapsiden kaičemižen päiv

Oficialižesti

Rahvahankeskeine lapsiden kaičemižen päiv

Om tehtud

Kül'mkus vodel 1949 Parižas om vahvištadud Rahvahankeskeižen demokratižen akoiden federacijan kongressan pätusel

Päiv

1. kezakud

lugeda • diskussii • redaktiruida
ЦФА [АО «Марка»] № 2161)

Rahvahankeskeine lapsiden kaičemižen päiv (ven.: Международный день защиты детей) — jogavozne prznik, mitte praznuitas vodelpäi 1949 äjiš mail'man valdkundoiš 1. kezakud[1][2] (erasiš valdkundoiš — 20. kül'mkud)[3].

Praznikan päidei — kingitada ristituiden homaitust lapsiden oiktusiden surihe problemoihe mirus, pidab holduda heiden oiktusiš elole, valdakahale melele, kaita heid vägivaldaspäi, ülimäran radospäi, diskriminacijaspäi1950 OON oficialižesti nimiti lapsiden oiktusiden kaičemižen üks' tärktembiš külundoišpäi mirus[5].

Tradicijan mödhe Rahvahankeskeižel lapsiden kaičemižen päiväl äjiš valdkundoiš tehtas muzikaližed koncertad, sport-ilosižed azjtegod[6], erazvuiččed hüväd akcijad[7], mitte tugedad lapsid: abu jugedoile läžujile[8], armotomile da alaigäižile lapsile, ked oma lapsiden kodiš, školan openikad da päivkodin lapsed gol'l'iš kanzoišpäi[2].

Volont'orad erazvuiččiš rahvahankeskeižiš fondoišpäi necil päiväl toba gumanitarižen abun gol'l'ihe kanzoihe erazvuiččis mirun valdkundoiš, kingitaba homaitust lapsiden problemoihe[9]. ХХI-voz'sadal lapsiden oiktusiden kacmatomižen problemad, lapsiden näl'g, ülimäras rad da toižed oma päivänteraližed nügüd'-ki[10].

Mail'mas lapsiden problemoile om omištadud völ koume päiväd — Mail'man lapsen päivRahvahankeskine vigatomiden lapsiden — agressijan žertvoiden päiv[ru] (4. kezakud)[12] da Afrikan lapsiden kaičemižen päiv (16. kezakud)[13].

Sündumižen istorii

Vodel 1925 Ženevas, Mail'man akoiden konferencii lapsiden hüvän elon küzundoiden mödhe nevoi tehta kaikuččen voden lapsiden tugen päiv[1]. Lopuks vodeks 1926 se praznuitihe Meksikas, Turcijas, Vengrijas da toižiš mail'man valdkundoiš[3][6].

Lapsiden kaičemižen päiv, mitte praznuitas 1. kezakud kaikes mirus, oli vahvištadud Rahvahankeskeižel demokratižel akoiden federacijal (франц. Fédération démocratique internationale des femmes)[14] 20. kül'mkud vodel 1949. OON tugezi necidä tahtod (oti Lapsen oiktusiden deklaracii (1959)) da tedoti lapsiden oiktusiden, elon da terhvuden kaičemižes kut üks' tärktoiš küzundoišpäi mirus[1].

Päazjbumag, kus om kirjutadud rahvahankeskeižed lapsiden oiktused, om Konvencii lapsiden oiktusiš, mitte oli vahvištadud OON-organizacijal 20. kül'mkud vodel 19891990[3].

Lapsiden oiktused Venämal kaičeb Venäman federaline zakon «lapsen päoiktusiš Venämal» 24. heinkud vodel 1998. Se märičeb päoiktused da lapsiden tahtod zakonan mödhe, miččed om kirjutadud Venäman Konstitucijas[1]. Vodeks 2022 85 Venäman regionas om loptud Lapsiden oiktusiden valdakahan mehen institutan tegemine[15].

Lapsiden oiktused mirus

Kacmata sihe, miše vodelpäi 1950 OON oficialižesti tedoti lapsiden kaičemižen kut üks' päküzundoišpäi mirus, a heiden oiktused kaičeb Konvencii lapsen oiktusiš[5], lapsen näl'gan toziazjad, ülimäras rad da vägivaldas olend erazvuiččiš mirun maiš löutas[1][16].

Ozutesikš, 2020. voden augotižes 160 mln last mirus radoi, nece rad anastab heil laps'aigad (79 mln heišpäi — varukahil radoil, miččed toba pahut heiden tervhudele)[10][17].

Läz 1 mlrd last vodes mokičesoi vägivaldaspäi, liš lugus oma seksualine da psihologine vägivald. Vodel 2020 VOZ-organizacijan abul kümne rahvahankeskišt organizacijad tegi projektan, miččen nimi om «INSPIRE: seičeme sändod kut azotada lapsiden vägivaldad»[18].

OON-organizacijan tedoiden mödhe(vilukuks vodeks 2023) enamb 30 mln last 15 mirun mas mokičese näl'gaspäi (8 mln last om sures näl'gäs)[19].

Praznik Venämal da mail'mas

Rahvahankeskeižel lapsiden kaičemižen päiväl äjiš valdkundoiš tehtas muzikaližed koncertad, sport-ilosižed azjtegod, erazvuiššed hüväd akcijad[7], miččed tugedaba lapsid: abu jugedoile läžujile[8], armotomile, alaigäižile, ked oma lapsiden kodiš, školan openikoile da päivkodin lapsile gol'l'iš kanzoišpäi[2].

Rahvahankeskeižel lapsiden kaičemižen päiväl Venämal da toižiš mail'man valdkundoiš tehtas akcijad, miččed sanuba mamoiš da laps'aigas, lapsiden oiktusiš da toižiš azjoiš. Ozutesikš, akcijad abortoiden vasthapäi. Čehijas[20], Litvas[21], Belorussijas[22], Venämal[23][24] da toižiš valdkundoiš 1. kezakud (libo kanman praznikad), mäneba akcijad, miččed kingitaba homaitust mirun abortoiden surehe luguhu.

Venäman erazvuiččiš lidnoiš necil päiväl tehtas hüväd akcijad, miččed tugedaba lapsid onkologian läžundoidenke. Ozutesikš, vodelpäi 2012 Piteriš necil päiväl tehtas «Vauged änik»-akcii, konz keratas rahad jugedoile läžujile lapsile, miše kingitada rahvahan homaitust onkologian läžundan problemoihe[8].

Vodelpäi 2013 necil päiväl Venäman lidnoiš (Penzas, Tulas, Iževskas)[4] kaikuččen voden 1. kezakud mäneb Ezmäižen kanalan akcii, miččen nimi om «Tule ezmäižeks!», miše abutada invalidoile, armotomile lapsile da kanzoile, kus om äi lapsid[25].

Homaičendad

  1. ↑ РБК (24 semendkud 2023). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  2. ↑ 1 2 3 1. kezakud - Rahvahankeskeine lapsiden kaičemižen päiv. Venäman prezidentan lapsen oiktusiden valdakaz ristit (1 kezakud 2022). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  3. ↑ TASS (1 kezakud 2016). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  4. ↑ RIA Uzištod (1 kezakud 2016). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  5. ↑ Konsul'tantPl'us. Дата обращения: 30 elokud 2023. Архивировано 12 semendkud 2022 года.
  6. ↑ Uzištod (31 semendkud 2023). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  7. ↑ 1 2 Rahvahankeskeine lapsiden kaičemižen päiv. Venäman Rospotrebnadzoran rahvahan gigijenaopendusen keskuz (1 kezakud 2020). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  8. ↑ 1 2 3 «Vauged änik»-akcii. Lapsiden hospis (1 kezakud 2019). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  9. ↑ ЮНИСЕФ «Gumanitarine rad lapsiden hüvüdeks». JUNISEF (1 kezakud 2022). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  10. ↑ 1 2 lapsiden radvägi. Rahvahankeskeine radon organizacii (12 heinkud 2021). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  11. ↑ Mail'man lapsen päiv. ООН. Дата обращения: 30 elokud 2023.
  12. ↑ Millionad lapsid kaikes mirus mokitas diskriminacijan taguiči. OON (18 kül'mkud 2022). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  13. ↑ Tämbei — Afrikan lapsiden kaičemižen päiv. OON (16 kezakud 2011). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  14. ↑ Volovatov V. Konz oli tehtud Rahvahankeskeine demokratine akoiden federacii. Parlamentan lehtez (1 tal'vkud 2020). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  15. ↑ Lapsiden oiktusiden valdakahan mehen institutan tegemine Venämal. Lapsiden oiktusiden valdakaz mez' Venämal. Дата обращения: 30 elokud 2023.
  16. JUNISEF (23 kezakud 2020). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  17. ↑ Lapsiden rad: globaližed mel'pidod. OON. Дата обращения: 30 elokud 2023.
  18. ↑ Lapsiden vägivald. VOZ (29 kül'mkud 2022). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  19. ↑ OON: 30 millionad last 15 mas mokitas näl'gaspäi. OON (12 vilukud 2023). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  20. TASS (1 kezakud 2021). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  21. ИА REGNUM (1 kezakud 2011). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  22. ↑ 1. kezakud mäni akcii abortoiden vasthapäi, sen nimi oli «Mamoi, lahjoiče minei elo». Borovičskaja Venäman Ortodoksižen Pühäpertin Jeparhii (1 kezakud 2017). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  23. Interfax (24 keväz'kud 2014). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  24. ↑ Tehtihe kel'dänd. Vračud ei tehkoi abortoid 1. kezakud. SmartNews (31 semendkud 2014). Дата обращения: 30 elokud 2023.
  25. ↑ «Tule ezmäižeks!»-akcii necil vodel linneb Čeboksaroiš. Ezmäine kanal (13 semendkud 2019). Дата обращения: 30 elokud 2023.

Tarkendused

Om sadud "https://vep.ruwiki.ru/w/index.php?title=Rahvahankeskeine_lapsiden_kaičemižen_päiv&oldid=312796"