Mozambik

Mozambikan Tazovaldkund
República de Moçambique

Flag	Valdkundznam
Pälidn	Maputu
Eläjiden lugu (2018)	27,233,789 ristitud
Pind	801,590 km²
Kel'	portugalijan
Valdkundan pämez'	Filipe Njusi
Päministr	Karluš Agostinjo du Rosariu
Religii	hristanuskond
Val'ut	mozambikan metikal (MZN)
Internet-domen	.mz
Telefonkod	+258
Aigvö	UTC+2

Mozambik (Päivnouzmpol'žes Afrikas. Pälidn da kaikiš suremb lidn om Maputu.

Istorii

Vl 1975 kezakun 25. päiväl Mozambik sai ripmatomut Portugalijaspäi.

Valdkundan ezmäižed Konstitucijad (port.: Constituição) oliba olmas vozišpäi 1975 i 1990. Jäl'gmäine koumanz' lugul Konstitucii om vahvištadud vn 2004 21. päiväl tal'vkud, se om väges vn 2007 i 2018 vajehtusidenke.

Geografijan andmused

Mozambikan topografine kart.

Mozambik om mavaldkundröunoiš Mozambikan kanalan toižel randal.

Mozambikan pohjoižes om madalid mägid da mägitazangištod, i sodunu tazangišt levineb man suves. Kaikiš korktemb čokkoim om Bing-mägi, 2436 m meren pindan päl. Znamasižed joged oma Zambezi- da Limpopo-jogiden alajoksmused, ned langetas Indižhe valdmerhe Mozambikan territorijas.

Londuseližed pävarad oma gidroenergii.

Tobmuz

Fail:Ministry of Foreign Affairs Maputo (12946023655).jpg

Röunantagaižiden azjoiden ministrusen sauvuz, Maputu

Ohjandusen form om unitarine prezidentine tazovaldkund. Valdkundan pämez' om prezident (port.: Presidente da República de Moçambique). Kaik rahvaz valičeb händast. Prezidentan valdatusiden strok om viž vot, om oiktusenke valičemhas tošti. Prezident paneb päministrad (port. Primeiro-ministro) radnikusele.

Üks'kodine parlament om Tazovaldkundan Suim (port.: Assembleia da República). Se mülütab 250 deputatad-ühtnijad. Kaik rahvaz valičeb heid videks vodeks.

Mozambikan järgenduseližed pävaličendad oliba vn 2019 redukun 15. päiväl, valitihe prezidentad i parlamentoiden ühtnijoid. Filipe Njusi sai vägestust (73,46 %; vl 2014 — 57,03 %) da radab prezidentan kahtenden strokun vs 2015 vilukun 15. päiväspäi. Karluš Agostinjo du Rosariu om päministran radnikusel vs 2015 vilukun 17. päiväspäi.

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Mozambikan administrativiž-territorialine jagand.

Administrativiž-territorialižikš Mozambik jagase 11 agjaks (provincijaks), alajagadas niid 128 ümbrikoks (port.: distrito). Ümbrikod alajagasoiš postoikš, niid om 405 kaiked valdkundadme.

Eläjad

Mozambikas elädas mozambikalaižed, heišpäi 99,66 % oma afrikaiženke augotižlibundanke. Vn 2014 heinkus valdkundan ristitišt oli 24 692 144 eläjad. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'.

Rahvahad: makua — 50 %, tsonga — 25 %, malavi — 13 %, šona — 6 %, jao — 3 %, toižed rahvahad — 3 %.

Kodikel' (2017): makuan kel' — 26,1 %, tsongan kel' — 8,6 %, njandža — 8,1 %, sena — 7,1 %, lomve — 7,1 %, čuvabu — 4,7 %, šonan kelen ndau-pagin — 3,8 %, tsva — 3,8 %, toižed Mozambikan keled — 11,8 %, toižed keled — 0,5 %, märhapanendata — 1,8 %. Valdkundan ristitišton pol' mahtab pagišta portugalijan kelel.

Uskondan mödhe (2017): protestantad — 32,6 %, riman katolikad — 27,2 %, islamanuskojad — 18,9 %, toižed uskojad — 4,8 %, religijatomad — 13,9 %, märhapanendata — 2,6 %.

Toižed järedad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vl 2012

Rahvahanižanduz

Mozambikan päeksport om tabak, fruktad), merenproduktad (2 %), toižed metallad (2 %), mašinad avtoteiden sauvondan täht.

Irdkosketused

Tobmuz

• Mozambikan Tazovaldkundan ohjastusen oficialine portal (portaldogoverno.gov.mz).(port.)
• Mozambikan Tazovaldkundan parlamentan sait (parlamento.mz).(port.)

Ühthine informacii valdkundas

• Mozambikan nacionaližen statistikan institut (ine.gov.mz).(port.)
• Mozambikan sur'oigenduzkund Venämas (mozambik.mid.ru).(ven.)(port.)