Togo

Togon Tazovaldkund
République Togolaise
Flag;	Valdkundznam;
Pälidn	Lome
Eläjiden lugu (2018)	8,176,449 ristitud
Pind	56,785 km²
Kel'	francijan
Valdkundan pämez'	For Essozimna Gnassingbe
Päministr	Komi Selom Klassu
Religii	paganuz, hristanuskond, islam
Val'ut	KFA:n frank (XOF)
Internet-domen	.tg
Telefonkod	+228
Aigvö	UTC+0

Tarbhaine lehtpol'/levitadud

Anglijankel'ne tarbhaine lehtpol'

Togo, täuz' oficialine form — Togon Tazovaldkund (Päivlaskmaižes Afrikas. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om Lome.

Etimologii

Valdkundan Togo-nimituz mererandpol'žen eve-heimon kelel znamoičeb «levitadud mad mererandpolen järviden taga».

Istorii

Vl 1960 sulakun 27. päiväl Togo tedištoiti ripmatomudes Francijaspäi.

Jäl'gmäine kudenz' lugul Konstitucii^[2] om vahvištadud vl 1992 sügüz'kun 27. päiväl. Se om ottud kaiken rahvahan referenduman jäl'ghe, om väges voziden 2002, 2005 da 2007 vajehtusidenke.

Geografijan andmused

Fail:Togo Topography.png

Togon topografine kart.

Togo om mavaldkundröunoiš Gvinejan lahten mererandpolen pen' pala om suves. Randanpird om 56 km pitte.

Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Agu-mägi (Mono-jogi, 467 km pitte.

Togon klimat om ekvatorialine, se om neps suves (+23 C° kesklämudenke) da savannan pol'kuiv pohjoižes (+30 C°). Vodes man suves om kaht vihmsezonad, no eile äi sadegid paneb. Ezmäine sezon om sulakun da heinkun keskes, toine — sügüz'kun da kül'mkun keskes.

Londuseližed pävarad oma mouckivi, mramor, grafit, Künttud ma otab valdkundan territorijan 38%.

Politine sistem

Togo om unitarine prezidentine tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident (franc.: Président de la République togolaise). Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks, strokuiden lugu om röunatusita. Prezident paneb päministrad (fr. Premier ministre) radsijha i voib pästta parlamentad radmaspäi.

Parlament om üks'kodine Nacionaline Suim (franc.: Assemblée Nationale), mülütab 91 deputatad-ühtnijad. Ristitišt valičeb heid videks vodeks.

Prezidentan järgvaličendad oliba vn 2015 25. päiväl sulakud. Parlamentan ühtnijoiden järgvaličendad oliba vn 2018 20. päiväl tal'vkud. For Essozimna Gnassingbe sai valičendoil 58,75% änid (vl 2010 oli 60,9%), radab prezidentan vs 2005 semendkun 4. päiväspäi koumanden strokun jäl'geten. Komi Selom Klassu om päministraks vs 2015 kezakun 10. päiväspäi.

Administrativiž-territorialine jagand

Kacu kirjutuz: Togon administrativiž-territorialine jagand.

Togon Tazovaldkund jagase videks agjaks (regionaks). Agjad alajagasoiš 30 prefekturha da 1 kommunha.

Eläjad

Togos elädas togolaižed. Vl 2013 valdkundan ristitišt oli 7 154 237 eläjad. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'.

Uskondan mödhe (2010): rahvahaližed veroližed uskondad — 35,6%, islamanuskojad — 14,0%, toižed uskojad — 0,5% (sidä kesken induistad, buddistad i judaistad vähemba mi 0,1% kaikutte), religijatomad — 6,2%.

Toižed sured lidnad (enamba 100 tuh. ristituid, surembaspäi penembha): Sokore i Kar.

Ižanduz

Vl 2012 Togon päeksport oli kakao (20%), cement (12%), kal'cijan fosfatad (6%); toine eksport — heretused (2%), plastik (2%).

Homaičendad

Irdkosketused

Togo Vikiaitas

	Afrikan valdkundad
	Alžir \| Angol \| Benin \| Botsvan \| Burkina Faso \| Burundi \| Čad \| Džibuti \| Efiopii \| Egipt¹ \| Ekvatorialine Gvinei \| Eritrei \| Esvatini \| Gabon \| Gambii \| Gan \| Gvinei \| Gvinei-Bisau \| Jemen¹ \| Kabo Verde \| Kamerun \| Kenii \| Keskafrikan Tazovaldkund \| Komoran Sared \| Kongon Demokratine Tazovaldkund \| Kongon Tazovaldkund \| Kot d'Ivuar \| Lesoto \| Liberii \| Livii \| Madagaskar \| Malavi \| Mali \| Marok \| Mavrikii \| Mavritanii \| Mozambik \| Namibii \| Niger \| Nigerii \| Ruand \| San Tome da Prinsipi \| Seišelan Sared \| Senegal \| Sjerra Leone \| Somali \| Sudan \| Suviafrikan Tazovaldkund \| Suvisudan \| Zambii \| Zimbabve \| Tanzanii \| Togo \| Tunis \| Ugand
	¹ Om Azijas mugažo.

[1] Togon ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)

[2] Togon Konstitucijan tekst constituteproject.org-saital. (angl.)

[1]

[2]