Udmurtijan Valdkund
| |||||
| |||||
| Pälidn | Iževsk | ||||
| Pind - Ühtes |
57-nz' 42 061 km² | ||||
| Eläjiden lugu - Kaik |
31-nz' 1,513,044 ristitud (2018) | ||||
| Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš |
37-nz' 540,1 mlrd rub. (2016) | ||||
| Federaline ümbrik | Volgaveren | ||||
| Venäman ekonomine region | Uralan | ||||
| Valdkundkel' (-keled) | venän kel', udmurtian kel' | ||||
| Valdkundan pämez' | Aleksandr Brečalov | ||||
| Valdmehišton pämez' | Jaroslav Sem'onov | ||||
| Udmurtian parlamentan pämez' | Vladimir Nevostrujev | ||||
| Gimn | Päivoi palab sandal'žiš pihläčkopšuiš... | ||||
| Avtokod | 18 | ||||
| Aigvöd | MSK+1) | ||||
Udmurtian Valdkund vai Udmurtii (udm.: Удмурт Республика vai Удмурт Элькун, Удмуртия) om subjekt.
Udmurtii mülüb Volgan federaližehe okrugaha.
Valdkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om Iževsk.
Keled
Valdkundaližed keled oma venän kel' da udmurtian kel'.
Istorii
Udmurtian Valdkund om tehtud vodel 1920 kül'mkun 4. päiväl. Vodhe 1932 vilukun 1. päivhasai Udmurtijad nimitihe Votin avtonomižeks agjaks, vodhe 1934 tal'vkun 28. päivhasai — Udmurtian avtonomižeks agjaks. Sid' vodhe 1991 redukun 11. päivhasai — Udmurtian Avtonomižeks Sovetskijaks Socialistižeks Valdkundaks.
Jäl'gmäine Udmurtian Konstitucii[1] sai vägen vodel 1994 7. päiväl tal'vkud. Se om väges nügüd'-ki äiluguižidenke vajehtusidenke.
Geografii
Valdkundal om röunoid Permin agjanke päivnouzmanpoles, Baškortostanan Valdkundanke suvipäivnouzmanpoles, Tatarstanan Valdkundanke suvel, Kirovan agjanke päivlaskmanpoles da pohjoižes. Udmurtii om merirandatoi valdkund.
Pind om 42 061 km². Znamasižed joged oma Kama sen Iž- da Siva-ližajogidenke, mugažo Vätkan Čepca- da Kil'mez'-ližajoged.
Valdkundan territorii om kukhikaz alangoidenke. Kaikiš korktemb čokkoim om Üläkaman ülüden nimetoi taho (332 m) valdkundan pohjoižpäivnouzmanpoles. Kaikiš madalamb čokkoim om nimetoi taho Vätk-jogen alangištos (52 m) valdkundan suvipäivlaskmanpoles.
Klimat om ven kontinentaline. Heinkun keskmäine lämuz om +18 C°, vilukun lämuz — −15 C°. Paneb sadegid 500..600 mm vodes.
Londuseližed varad oma bur hil', turbaz, sauvondmaterialad (mouckivi, dolomit, sauvondkivi, letked, saved), reskvezi.
Vald
Aleksandr Brečalov om valdkundan pämez' vodelpäi 2017 sulakun 4. päiväspäi. Hän om valdkundan administraciajan pämez'. Rahvaz valiči händast videks vodeks. Valdkundan pämez' märičeb administracijan strukturad, sen kandidatoid da paneb heid radsijoile. Hän radab ühtes Valdkundan parlamentanke, paneb radsijoile varamehid da rahaazjoiden ministran kandidatoid.
Udmurtian parlament om Udmirtian Valdkundaline Nevondišt (udm.: Удмурт Элькунлэн Кун Кенешез). Rahvaz valičeb sen 60 ezitajad videks vodeks. Nevostrujev Vladimir radab vodelpäi 2022 sügüz'kuspäi.
Eläjad
Vodel 2010 Venäman rahvahan lugetišen mödhe eläjiden lugu oli 1 521 420 ristitud[2]. Kaikiš suremb ristituiden lugu oli 1 624 841 eläjad vodel 1993. Vodel 2018 kaikutte kahtenz' ristit koumespäi oli lidnalaine.
Kaik om kuz' lidnad valdkundas, 10 külänvuittušt küläd da 2119 küläd (vodel 2015). Toižed sured lidnad (enamba 90 tuh. eläjad vl 2017, surembaspäi penembaha) oma Votkinsk, Sarapul da Glazov. Vodel 2017 kaik om 11 eländtahod enamba mi 10 tuh. eläjidenke.
Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): udmurtialaižed — 27,0%, tatarad — 6,5%, marilaižed — 0,5%, toižed rahvahad — 1,8%, rahvahuden ozutandata — 3,6%.