Hindi
Hindi (ičeze nimituz हिन्दी Hindī [ˈɦin̪d̪iː]) om valdkundkel' hindustanin kahtes kirjformaspäi (toine om Britanižen Indijan čihodamižen jäl'ghe vodel 1947. Hindin i urdun paginad oma läz ühtejiččed, voib el'geta niid keskneze, erind om sanoiden kävutamižes da kirjamištos.
Regulirui organizacii om Indijan ristitresursoiden šingotesen ministrusen Keskuzdirektorat hindi-kelen küzundoiš, sijadase Nju Deliš.
Geografii
Hindi devanagari-kirjamištol om Indijan ohjastusen oficialine kel'fidžin kelidenke). Regionaline vai taholine status om Mavrikijas, Trinidad da Tobagos, Gajanas, Surinamas. Mugažo äi hindi-kelen pagižijoid om Nepalas (8 mln), AÜV:oiš (650 tuh.), Ugandas (100 tuh.), Sures Britanijas (45 tuh.). El'getas standartišt hindid Bangladešas-ki.
Om nell' päivnouzmašt paginad (dialektad) da kuz' päivlaskmašt paginad.
Pagižijoiden lugu
Pagižijoiden lugu mail'mas om 260 millionad ristitud kuti mamankel' (257 mln — Indijas, dialektoidenke 420 mln vn 2001 rahvahanlugemižen mödhe) da 120 mln kuti toine kel'. Se om nellänz' kel'form kitajan (mandarin-pagin), ispanijan i anglijan keliden jäl'ghe.
Hindin kirjamišt
Hindi kirjutase devangarin abugida-skriptal. Devanagari (sanskrit: देवनागरी devanāgarī, hindin virkand [ˌdeːvˈnɑːɡriː] «jumalakaz lidnalaine kirjkel'») om saudud 8.-12. voz'sadoil meiden erad. Om 11 vokalid da 33 konsonantad devanagariš, kirjutadas huralpäi oiktale.
Devanagari:
अ | आ | इ | ई | उ | ऊ | ए | ऐ | ओ | औ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
a | ā | i | ī | u | ū | e | ai | o | au |
क | ख | ख़ | ग | ॻ | ग़ | घ | ङ | ||
[k] | [kʰ] | [x] | [ɡ] | [ɠ] | [ɣ] | [ɡʱ] | [ŋ] | ||
च | छ | ज | ॼ | ज़ | झ | ञ | |||
[c] | [cʰ] | [ɟ] | [ʄ] | [z] | [ɟʱ] | [ɲ] | |||
ट | ठ | ड | ॾ | ड़ | ढ | ढ़ | ण | ||
[ʈ] | [ʈʰ] | [ɖ] | [ɗ] | [ɽ] | [ɖʱ] | [ɽʰ] | [ɳ] | ||
त | थ | द | ध | न | |||||
[t] | [tʰ] | [d] | [dʱ] | [n] | |||||
प | फ | फ़ | ब | ॿ | भ | म | |||
[p] | [pʰ] | [f] | [b] | [ɓ] | [bʱ] | [m] | |||
य | र | ल | व | ||||||
[j] | [r] | [l] | [ʋ] | ||||||
श | ष | स | ह | ||||||
[ʃ] | [ʂ] | [s] | [h] |
Lugusanad
- एक ek — üks'
- दो do — kaks'
- तीन tīn — koume
- चार čār — nell'
- पांच pāñč — viž
- छह čhah — kuz'
- सात sāt — seičeme
- आठ āṭh — kahesa
- नौ nau — ühesa
- दस das — kümne
- बीस bīs — kaks'kümne
- तीस tīs — koumekümne
- (एक) सौ (ek) sau — sada
- हज़ार hazār — tuha
Frazad
- नमस्ते! Namaste! — Tervhen!
- तुम्हारा नाम क्या है? Tumhāra nām kä hai? — Kut sindai kuctas?
- तुम कहाँ से हो? Tum kahān se ho? — Kugalaine oled?
- आप कहां रहते हैं? Aap kahān rahate hain? — Kus sinä eläd?
- अलविदा! Alavida! — Nägemižhesai!
- धन्यवाद Dhanjavād — Kitän.