Primoran agj
Šablon:Venäman Federacijan subjekt Primoran agj (ven.: Приморский край) om üks' Venäman Federacijan subjektoišpäi.
Se mülüb Edahaižen Päivnouzmpolen federaližhe ümbrikho.
Randan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn om Vladivostok-lidn.
Keled
Valdkundkel' om üks'jäine — venäkel'.
Istorii
Primoran agj om olmas vs 1938 redukun 20. päiväspäi.
Primoran agjan Päkäskuz[1] om vahvištadud vn 1995 12. päiväl sügüz'kud Käskusenandajan Suiman ezitajil, tuli väghe sen-žo voden 6. päiväl redukud.
Geografijan andmused
Randal om röunoid Girin- da Heilunczän-agjoidenke) da Habarovskan randanke pohjoižes. Ühthine röunoiden piduz om läz 1500 km. Om meriröunoid Japonijanke. Tünen valdmeren Japonijan meri lainištab randan päivnouzmašt da suvišt randištod. Randanpird om läz pol'tošt tuhad kilometrid.
Pind om 164 673 km², niišpäi Ussuri (Kitainke röunaks) sen ližajogidenke (Bikin, Sur' Ussurk). Znamasine järv om Hankajärv päivlaskmas, mugažo mavaldkundröunal.
Reljef om mägikaz. Sihote Alin'-mägišt otab randan keskuzpalad da päivnouzmpol't. Kaikiš korktemb čokkoim om Anik-mägenpä (1933 m) randan pohjoižpäivnouzmaižen röunanno Habarovskan randanke.
Klimat om ven mussonine. Kezal suvipäivnouzmtulleid puhudas, taifunad oleldas. Tal'vel vilu kuiv lodehline tullei om enambuses. Heinkun kontinentas da elokun randpolel keskmäine lämuz om +17..+22 C°. Vilukun keskmäine lämuz om −8..−13 C° suves da −20..−22 C° kontinental randan pohjoižes. Paneb sadegid 600..900 mm vodes, kezal tobjimalaz.
Londuseližed varad oma bur hil', mametallad), sauvondmaterialad (saved, letked), špat, grafit, tal'k, gidroenergii.
Tobmuz
Randan pämez' nimitase gubernatoraks, Andrei Tarasenko tegeb hänen velgusidme vn 2017 4. päiväspäi redukud, Venäman prezident pani händast radsijha ičeze käsköl. Kaik rahvaz änestab gubernatorad videks vodeks. Gubernator om mugažo ičeze Administracijan da randan Administracijan pämez'. Hän märičeb randan Administracijan strukturad. Kuz' varamest oma gubernatorale abhu.
Merenrandaližen randan parlament om Käskusenandai Suim. Kaik rahvaz valičeb sen 40 ezitajad videks vodeks. Aleksandr Rolik radab Suiman ezimeheks vn 2016 5. päiväspäi redukud.
Radonoigendai tobmuz om Merenrandaližen randan Administracii. Randan departamentad, palakundad da inspekcijad alištudas Administracijale.
Vn 2014 14. päiväl sügüz'kud valitihe gubernatorad, edeline gubernator sai vägestust ezmäižel tural (77,43% änid) da radoi kahtenden strokun. Käskusenandajan Suiman ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 18. päiväl sügüz'kud (6. kucund).
Eläjad
Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 1 956 497 ristitud[2]. Kaikiš suremb ristitišt oli 2 314 531 eläjad vl 1992. Vl 2018 kaikutte koumanz' ristit nelläspäi om lidnalaine.
Kaik om kaks'toštkümne lidnad randas i 28 lidnanvuittušt žilod. Toižed järedad lidnad (enamba 100 tuh. ristituid vl 2015, surembaspäi penemha): Ussuriisk, Nahotk, Artöm. Vl 2017 kaik oli 22 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.
Rahvahad (vl 2010, enamba 0,5%): korejalaižed — 1,0%, uzbekalaižed — 0,5%; toižed rahvahad — 2,3%, rahvahuden ozutandata — 7,4%.
Erased toižed igähižed rahvahad: nanalaižed — 0,02% (383 rist.), oročilaižed — 19 rist., ul'čilaižed — 19 rist., orokalaižed — 2 ristitud.
Homaičendad
Irdkosketused
- Merenrandaližen randan Käskusenandajan Suiman oficialine sait (zspk.gov.ru). (ven.)
- Merenrandaližen randan radonoigendajan tobmuden aluzkundoiden oficialine sait (primorsky.ru), sidä kesken Administracijan. (ven.)
Merenrandaližen randan lidnad | ||
Arsen'jev | Artöm | Dal'negorsk | Dal'nerečensk | Fokino | Lesozavodsk | Nahotk | Partizansk | Spassk Dal'nii | Sur' Kivi | Ussuriisk | Vladivostok | ||